Wat doe je als je je kwetsbaar of onveilig voelt?

Bij mij trekt iets zich terug, uit contact. Soms gaat het zo snel en onbewust dat ik er pas later achter kom. Dit thema kom ik bij mezelf tegen en was jarenlang een goede reden mezelf op mijn kop te geven. Ik had er geen grip op.

Ik herinner mij dat mijn 6 jaar jongere zusje mijn reddingslijn was. Ze trok zich niet zoveel aan van mijn stemming en vroeg me te gaan wandelen. Deze uitgestoken hand, het in beweging komen, het oordeelloze hielpen me uit mijn bevroren toestand.

Wáár voel je onveiligheid in je lijf en wat is helpend als je dat gevoel van onbehagen voelt? Hoe kan je omgaan met die disbalans en erop vertrouwen dat de overtuiging ‘ik doe het niet goed’ niet meer nodig is? Daarover en nog veel meer gaat voor mij massagetherapie!

Onlangs volgde ik nascholing over de Polyvagaal theorie van Stephen Porges. Door de reactie van het lijf op onveiligheid en kwetsbaarheid te begrijpen met mijn brein kan ik deze theorie meer en meer toepassen in mijn praktijk voor massagetherapie en cliënten daarin bijstaan. Ik doe een poging om er iets van uit te leggen in deze blog en verwijs je naar mijn andere blogs voor meer verdieping.

Veilig versus Onveilig

Ons Autonome Zenuwstelsel wordt aangestuurd door ons reptielenbrein, daar hebben we geen invloed op. Dit oeroude deel van ons brein zorgt ervoor dat we bij een signaal van gevaar onder andere het stresshormoon adrenaline aanmaken. Adrenaline zorgt ervoor dat het lichaam razendsnel in actie komt (vechten of vluchten).

Dit kan een herhaald patroon worden, óók als het gevaar niet echt groot is. Je merkt dit doordat je hartslag omhoog gaat, je spieren zich aanspannen, de ademhaling wordt sneller en oppervlakkiger. Kortom niet denken maar doen!

Wanneer je je heel onveilig voelt, duik je in elkaar. Je bevriest. In deze ineenstorting sluit je je af van iedere mogelijke verbinding met jezelf en anderen, een normale reactie op je omgeving is bijna onmogelijk en je bevind je onderaan de ladder in het onveilige dorsale vagale systeem..

Bewustwording van wat er in dit moment met je gebeurt is een manier om terug te komen in het veilige ventrale vagale systeem. Het ventrale- en dorsale vagale systeem zijn onderdeel van ons parasympatische zenuwstelsel en de Nervus Vagus.

Het ventrale vagale deel is het systeem van contact en verbinding, rust en kalmte. Om dit deel van het zenuwstelsel te activeren is aanraking een directe weg terug naar verbinden met je gevoelens. Je lijf kan dan ontspannen en weer gaan voelen.

Deb Dana legt de Polyvagaal Theorie uit aan de hand van de ladder:

Ademen

Zelf kun je vanuit het ‘niet voelen’ contact maken met iets dat altijd doorgaat: je ademhaling. Als je je bewust bent dat je lijf in een stressreactie terecht is gekomen, kun je jezelf kalmeren door je lijf in beweging te brengen, dieper adem te halen, je kaken los te maken, de geschrokken spieren te ontspannen en contact te maken met je omgeving. Je activeert hiermee het parasympatische zenuwstelsel en je geeft je lichaam een duidelijk sein dat het veilig is.

De nervus vagus is een onderdeel van het parasympathisch zenuwstelsel en heeft een belangrijke taak. Het is de zenuw die je helpt te ontspannen en een toestand van rust te bereiken om stress en angst te bestrijden. Bovendien helpt hij je te genieten van een gevoel van welzijn dat essentieel is voor een betere levenskwaliteit.  

Paniek en stress zorgen voor een hoge ademhaling en gespannen nek- en schouderspieren. Het middenrif en tussenribspieren bepalen de ademhaling, een diepere ademhaling gaat door naar de buik. Stress kan leiden tot verkramping van deze spieren onder de ribben. Dit is dan geen fijne plek om naartoe te ademen.

Door de stressreactie verplaatst de ademhaling zich van buik- naar het borstgebied en nu worden de schouderspieren gebruikt voor het vullen van de longen. Deze manier van ademhalen verlengt het gevoel van stress; het sympatische zenuwstelsel wordt nog meer geactiveerd. Door met aandacht de ademhaling weer naar beneden te brengen, activeer je de nervus vagus en dus het parasympathische zenuwstelsel.

Een lichaamsgerichte oefening:

Ga rustig zitten en volg je ademhaling enige tijd. Voel hoe je lijf op en neer beweegt bij het in- en uitademen. Hoor als het ware de golven van eb en vloed…. Kun jij opmerken tot waar je inademt? Je kunt daar nu een hand neerleggen en de ademhaling volgen zonder dat er iets hoeft te veranderen. Misschien voel je je buik opbollen of het uitzetten van de borstkas? Misschien wil je lichaam zuchten en geluid maken? Voel je je hartslag? Of misschien voel je spanning in je schouders en nek?

Nu mag je de aandacht naar je billen brengen. Voel de zitbotjes en geef jezelf de tijd om te gronden. Vervolgens kun je zo wat speuren in je gevoel en gemoed. Wat is veiligheid voor jou? Laat het antwoord opkomen uit je innerlijk weten, niet uit het denken. Waar voel jij je veilig?

Yoga, meditatie, de natuur en beweging zijn andere helpende oefeningen om je lijf weer naar een staat van rust en kalmte te brengen. Holistische massage brengt je meer verdieping en verruiming van je bewustzijn.

Wil je deze kennis nog meer verankeren in je lichaam?

Holistische Massagetherapie is een vorm van lichaamsgerichte therapie waarbij bewustwording centraal staat. Je leert je eigen patronen (her)kennen en ook de manier waarop je lichaam reageert. Doordat het brein en het lichaam kalmeren van de massage kan je hele systeem vertragen en kun jij heel aandachtig de sensaties in je lijf volgen. Welke emoties komen langs? Waar voel je angst? Trekt iets zich samen of ontspant het juist door de aanraking? Wordt een weerstand voelbaar of blokkeert een gevoel? Zijn er overtuigingen en gedachten? Welke relatie is er tussen een pijnklacht en hoe jij je voelt?

Wil je ervaren hoe massagetherapie helpt bij stressklachten? Maak een afspraak voor een vrijblijvende intake en kennismakingssessie in mijn praktijk in Utrecht. Dan vertel ik je er meer over en mag je vragen stellen.